Toonta, oo ay dad badan ugu yeeraan “dheeman cuntooyinka ka mid ah,” waa geed caan ka ah dhaqamada kala duwan ee caalamka. Waxaa loo adeegsadaa cunto karinta, caafimaadka, iyo xitaa dawo dhaqameedka. In kasta oo ay leedahay dhadhan xoog leh, toonta waxay leedahay faa’iidooyin caafimaad oo cajiib ah – gaar ahaan marka laga hadlayo caafimaadka ragga.
Qormadan, waxaan si qoto dheer u dul istaagi doonaa 10 faa’iido oo ay toonta si gaar ah ugu leedahay ragga, iyadoo diiradda la saarayo awoodda galmada, difaaca jirka, wadnaha, iyo xitaa maskaxda.
- Toonta iyo Awoodda Galmada
Mid ka mid ah faa’iidooyinka ugu waaweyn ee raggu ka helaan toonta waa kororka awoodda galmada. Toonta waxay wanaajisaa qulqulka dhiigga iyada oo ka caawinaysa xididdada dhiigga inay furaan. Tani waxay keentaa in xubnaha taranka ay helaan dhiig ku filan, taasoo si toos ah u kordhinaysa firfircoonida galmo.
Talo caafimaad: Cun labo ilaa saddex xabbo oo toon ah subax walba, gaar ahaan calool faaruq ah.
- Xoojinta Xoogga Jirka
Toonta waxay gacan ka geysataa horumarinta awoodda jidheed. Waxay si gaar ah faa’iido ugu leedahay ragga jecel isboortiga ama shaqooyinka culus. Waxay yareysaa daalka waxayna sare u qaadaa tamarta unugyada, iyadoo hagaajinaysa awoodda murqaha.
Cilmibaarisyo hor leh waxay muujinayaan in toonta ay saameyn togan ku leedahay qaab-dhismeedka muruqyada.
- Hagaajinta Tayada Shahwada
Toonta waxay sare u qaaddaa tayada iyo tirada shahwada ragga. Waxay leedahay antioxidants kala duwan sida selenium iyo vitamin B6, kuwaas oo xoojiya caafimaadka shahwada, kana hortaga xumaanta unugyada taranka.
Faa’iido gaar ah: Tani waxay kordhin kartaa fursadaha taran caafimaad qaba.
- Dhiig-kar La\’aanta iyo Wadne Caafimaad Qaba
Toonta waxaa ku jira maaddooyin dabiici ah oo yareeya cadaadiska dhiigga. Sidoo kale, waxay ka hortagtaa in xididdada dhiigga ay adkaadaan (arteriosclerosis), taasoo ka mid ah sababaha ugu weyn ee keena wadno xanuunka.
Ragga da’da ah, gaar ahaan 40 sano ka weyn, waxaa aad ugu habboon cunista joogtada ah ee toonta.
- Difaaca Jirka oo Xooggan
Toonta waxay jirka siisaa awood uu kula dagaallamo infekshannada. Waxay ka hortagtaa caabuqyada joogtada ah, waxayna sare u qaadaa difaaca jirka (immune system).
Daraasado caafimaad ayaa muujiyey in dadka si joogto ah u cuna toonta ay ka badbaadaan hargabka, durayga, iyo infekshannada kale.
- Yaraynta Kolestaroolka Xun (LDL)
Ragga qaar waxay la dhibtoonaan kolestarool sare, taasoo keenta xanuuno wadne iyo dhiig-kar. Toonta waxay si gaar ah hoos ugu dhigtaa kolestaroolka xun iyada oo aan waxyeelin kolestaroolka wanaagsan (HDL).
Talo caafimaad: Ku dar toonta salad-kaaga ama maraqa si joogto ah.
- Ka Hortagga Kansarka Prostate-ka
Qanjirka ‘prostate-ka’ waa meel aad muhiim ugu ah ragga, gaar ahaan marka la eego taranka. Cilmibaarisyo badan ayaa muujinaya in toonta ay leedahay maaddooyin lid ku ah unugyada kansarka, gaar ahaan noocyada ku dhaca qanjirka prostate-ka.
Faa’iido muhiim ah: Ragga isticmaala toonta si joogto ah waxay leeyihiin khatar hooseysa oo kansar.
- Hurdo Fiican iyo Maskax Degan
Toonta waxay dejisaa neerfaha waxayna caawisaa hurdo wanaagsan. Rag badan ayaa la kulma hurdo xumo iyo walwal; toonta waxay bixisaa xal dabiici ah oo aan lahayn waxyeelo.
Hab fiican: Cun xabbo toon ah 30 daqiiqo kahor seexashada.
- Nadiifinta Xididdada Dhiigga (Detox Effect)
Toonta waxay leedahay saameyn nadiifin ah oo jidhka ka saaraysa sunta iyo maaddooyinka waxyeellada leh. Tani waxay si gaar ah faa’iido ugu leedahay ragga cunaya cunto dufan badan ama cabba sigaar/alkohol.
Daraasado cusub waxay muujinayaan in toonta ay jidhka ka ilaaliso sunta ku ururta beerka iyo dhiigga.
- Kororka Hal-abuurka iyo Fikirka Cad
Toonta waxay wanaajisaa wareegga dhiigga ee maskaxda. Tani waxay keenaysaa feejignaan, fikir nadiif ah, iyo maskax firfircoon. Ragga shaqo maskaxeed qabta sida macallimiinta, qorayaasha, iyo maamulka ayaa si weyn uga faa’iideysan kara.
Gunaanad: Maxay Tahay Sababta Ay Raggu Ugu Baahan Yihiin Toonta Maalin Walba?
Toonta waa geed sahlan oo la heli karo, laakiin leh faa’iidooyin aad u tiro badan. Raggu waxay uga faa’iideysan karaan toonta:
Inay xoojiyaan awoodda galmada
Inay ilaaliso wadnahooda
Inay kor u qaaddo tayada shahwada
Inay helaan tamar jidheed iyo maskaxeed
Inay iska difaacaan cudurrada sida kansarka, dhiig-karka, iyo caabuqyada
Cunista toonta ma aha oo kaliya dhadhan lagu daro cunto, balse waa dawo dabiici ah oo qiimaheedu aad u weyn yahay.
Qore: Tubtatosan
Boggaaga lagu kalsoonaan karo ee caafimaadka, cuntooyinka dabiiciga ah, iyo nolol caafimaad qaba.
